ASPEKTY PRAWNO-KARNE SATANIZMU
L’Osservatore Romano 8-9(195) 1997
Nawet najbardziej pobieżna analiza aspektów prawnych zjawiska sekt na terenie Włoch wymaga rozważenia pewnych zasad ustanowionych przez konstytucję Republiki Włoskiej, zawartych w artykułach 17, 18 i 19.
W myśl prawodawstwa włoskiego obywatele mają prawo gromadzić się „w sposób pokojowy i bez broni”; mogą się swobodnie stowarzyszać, nie prosząc nikogo o pozwolenie, w celach nie zabronionych pojedynczym osobom przez prawo włoskie; mają prawo wyznawać własną religię w jakiejkolwiek formie, indywidualnej lub grupowej, propagować ją i sprawować jej kult prywatnie lub publicznie, pod warunkiem że obrzędy nie sprzeciwiają się dobrym obyczajom.
Wynika stąd, że sekty jako takie nie są przedmiotem zainteresowania prawodawstwa; natomiast interwencja władz sądowniczych staje się konieczna, gdy jakaś sekta, sataniczna lub inna, dopuszcza się poprzez działalność swoich założycieli, kapłanów czy członków czynów zabronionych, czyli przestępstw. Gdy powstaje taka sytuacja, zostaje automatycznie wprawiona w ruch machina dochodzeniowa i represyjna państwa, wymagająca połączonego działania policji kryminalnej i organów sądowniczych. Taka reakcja znajduje uzasadnienie w podstawowej normie włoskiego prawodawstwa, podyktowanej koniecznością zapewnienia równości wszystkich obywateli: w myśl tej zasady, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że zostało popełnione przestępstwo, prokuratura ma obowiązek wszcząć postępowanie karne.
Nielegalna działalność sekt obejmuje najczęściej pewne określone wykroczenia, które można z grubsza podzielić na trzy kategorie: przestępstwa przeciwko mieniu; przestępstwa dotyczące sfery seksualnej i ogólnie sfery wolności osoby; przestępstwa przeciwko czci należnej zmarłym.
W sferze majątkowej sekty sataniczne dopuszczają się czynów zabronionych, gdy dokonują oszustw, polegających na celowym wprowadzeniu w błąd ofiary przestępstwa i nakłonieniu jej do takiego zadysponowania swoim majątkiem, które przynosi niezasłużoną korzyść sprawcy oszustwa.
Oszustwo tego rodzaju wykorzystuje efekt psychologiczny, jaki wywołuje złożona przez sektę oferta dokonania praktyk magicznych, które mają pozwolić na osiągnięcie różnych celów w sferze miłości, życia rodzinnego, pracy itp.
Bardzo często za oszustwem idą przestępstwa jeszcze poważniejsze, takie jak wymuszanie, wiążące się z użyciem przemocy lub gróźb w celu nakłonienia ofiary do uczynienia lub spowodowania czegoś, co przyniesie sprawcy niezasłużony zysk kosztem ofiary.
Do tego rodzaju przestępstw dochodzi wówczas, gdy ofiara zorientuje się, że została oszukana, i odmawia uiszczenia umówionej zapłaty za obiecaną jej, ale nie wykonaną magiczną „usługę”. W takich sytuacjach okazuje się, jak niebezpieczna może być sekta, która przemocą domaga się pieniędzy i wzbudza w ludziach prawdziwy metus (lęk) przed satanistami.
W tym kontekście trzeba podkreślić, że ludzie wstępujący do sekt satanicznych to osoby bardzo słabe: są to zwykle albo ludzie młodzi czy wręcz nieletni, nie w pełni jeszcze dojrzali i pozbawieni należnego oparcia w rodzinie, albo też ludzie dorośli, ale nie posiadający prawidłowo uformowanej i dojrzałej osobowości, a nade wszystko pozbawieni najmniejszego nawet bagażu wartości.
Ta organiczna niejako słabość ludzi, którzy nawiązują kontakty z sektą, jest dla niej okolicznością korzystną, może ona bowiem z tym większą łatwością prowadzić swoją niebezpieczną i nielegalną działalność.
Słabość ta odbija się też bardzo negatywnie na przebiegu ewentualnego dochodzenia. Ponieważ ludzie ci są bardzo mocno związani z sektą (czasem składają nawet tzw. przysięgę krwi), ich współpraca z prokuraturą i ogólnie z organami ścigania jest minimalna, co utrudnia dochodzenie i zdobycie materiałów dowodowych przeciw satanistom. Dla osób tak słabych nawet fakt, że padły ofiarą przestępstwa, nie jest wystarczającym powodem, aby złożyć stosowne doniesienie do organów ścigania. Dlatego w sprawach związanych z satanizmem można się spotkać z prawdziwą „zmową milczenia”, której wpływ na przebieg dochodzenia jest zdecydowanie negatywny, podobnie jak to się dzieje w sferze przestępczości zorganizowanej (mafijnej).
Inny typ przestępstw popełnianych przez sekty dotyczy sfery wolności osobistej i seksualnej, jako że obrzędy sataniczne nakazują – w celu osiągnięcia kontaktu z szatanem – odbycie stosunku seksualnego. Ofiarami tych praktyk są zwykle albo kobiety, często doprowadzone do stanu nieświadomości i bezwolności przy użyciu specjalnie spreparowanych napojów lub substancji odurzających, albo nieletni, w tym także małe dzieci. Te ostatnie odgrywają szczególną rolę w obrzędowości satanicznej, ponieważ ból zadany dziecku, które z definicji jest czyste i bliskie Bogu, przysparza cierpienia samemu Bogu, a zatem podoba się szatanowi.
Jest oczywiste, że w takich sytuacjach, gdy istnieją wystarczające przesłanki do wszczęcia postępowania, policja i prokuratura interweniują natychmiast, istnieje bowiem podejrzenie o przestępstwo bardzo poważne.
Inny rodzaj przestępstw, jakie bywają popełniane w środowisku satanicznym, to praktyki, które włoski kodeks karny określa łącznie w rozdziale II jako „przestępstwo przeciwko czci należnej umarłym”. W szczególności chodzi tu o art. 407 i 408 (bezczeszczenie grobów), 410 (bezczeszczenie zwłok) i 411 (zniszczenie, ukrycie lub kradzież zwłok). Również praktyki wiążące się z użyciem zwłok odgrywają istotną rolę w obrzędowości satanicznej i także w tym przypadku prokuratura wszczyna natychmiast postępowanie dochodzeniowe i karne.
Chociaż we Włoszech nie doszło dotąd do niepokojących praktyk, takich na przykład jak masowe samobójstwa, działalność sekt jest zjawiskiem bardzo groźnym, zarówno ze względu na ich szkodliwy wpływ na samych członków, jak i ze względu na przestępstwa popełniane w ramach działalności poszczególnych sekt.
W opinii autorki zadanie przeciwstawienia się tej sytuacji spoczywa nie tyle na prokuraturze i policji, które spełniają wyłącznie funkcję dochodzeniową i represyjną, ale raczej na rodzinie i na społeczeństwie, które powinno wspomagać młodzież oraz osoby znajdujące się w trudnych sytuacjach, aby uchronić je przed szkodliwymi i bezużytecznymi kontaktami z sektami satanicznymi.
Lucia Musti
Zastępca prokuratora Republiki przy Trybunale w Bolonii