CZAS PASCHY

Na podstawie książki O. Raniero Cantalamessy „Pascha naszego zbawienia”

Święto Zmartwychwstania Pańskiego rozciąga się na trzy dni uroczystości wielkanocnych, są one w rzeczywistości jednym dniem świętym, określonym jako „Święte Triduum Paschalne”. Jest to święto, które łączy dwa Testamenty: Stary i Nowy. Jezus umarł w przeddzień żydowskiego święta Paschy (J 19,31) stając się prawdziwym Barankiem, zaś zmartwychwstał w dzień po szabacie (J 20,1), dlatego niedziela jest dniem Pańskim, dniem nadziei mesjańskich i odnowienia stworzenia. „Chrystus został ofiarowany jako nasza Pascha” (1 Kor 5,7) – zwięźle pisze św. Paweł.

Większość świąt kościelnych obchodzi się w konkretnym dniu roku, na przykład Boże Narodzenie przypada zawsze 25 grudnia. Dlaczego nie czyni się tak w przypadku Wielkanocy? Jak się tę datę ustala? Dlaczego to święto przypada co roku innego dnia?

Przyczyną jest – pisze jeden z Ojców Kościoła w tekście pochodzącym z IV w. – że sprawowane przez nas misterium nie zależy zwyczajnie od zgodności samego dnia, lecz od wielu różnych okoliczności, które łączymy ze sobą, aby ukazać pełne znaczenie tej tajemnicy. Bierzemy bowiem pod uwagę pierwszy miesiąc, który jest prawdziwie pierwszym miesiącem roku, a który rozpoznaje się na podstawie wiosennego zrównania dnia z nocą, a poza tym staramy się ustalić czternasty dzień cyklu księżycowego, łącząc go razem z triduum: dniem przygotowania, sobotą i niedzielą. Jeśli zabraknie któregoś z tych elementów, nie można obchodzić Paschy. Oto dlaczego nie możemy wyznaczyć jednego, ściśle określonego dnia sprawowania misterium paschalnego, lecz musimy połączyć wszystkie te okoliczności, aby urzeczywistnić mistyczne znaczenie zbawczej męki.

Przyjrzyjmy się, jakie bogactwo treści ukryte jest w tak wyznaczonym dniu. Dzień 14 nisan jest pamiątką Paschy – przejścia Jahwe przez Egipt i wyzwolenia Żydów z niewoli egipskiej (Wj 12,114).

Pierwsza zasada chronologiczna polega zatem na tym, że Pascha powinna przypadać w czasie wiosennego zrównania dnia z nocą, ponieważ fakt ten podkreśla charakter Paschy rozumianej jako rocznica i odnowienie stworzenia. Miesiąc nisan – pierwszy z miesięcy – to jakby urodziny wszechświata, kiedy następuje powrót do źródeł, do utraconej rajskiej niewinności. Chrystus własnym zmartwychwstaniem ponownie podnosi upadły świat, aby wszystko odnowić.

Druga zasada głosi, że Triduum Paschalne powinno przypadać w piątek, sobotę i niedzielę. W pamiątce męki akcentuje się piątek, czyli czas, kiedy został stworzony pierwszy człowiek, ponieważ dla jego ponownego wyniesienia należało szukać tego samego dnia. Sobota jest siódmym dniem, dniem odpoczynku Boga, w którym ponownie Bóg „znajduje spoczynek” w spokojnym grobie, doprowadzając do pełni nowe stworzenie świata. Niedziela jest pierwszym dniem nowej epoki.

Trzecią okolicznością jest pełnia księżyca, ponieważ ujawnia najlepiej cud zwycięstwa nad ciemnością, dokonujący się w śmierci Chrystusa.

Ponieważ te trzy okoliczności nie mogą zbiegać się w tym samym dniu, tak jak to było w roku śmierci Jezusa, Kościół za każdym razem usiłuje obchodzić Paschę biorąc pod uwagę wszystkie możliwe aspekty, które są zdolne ukazać pełniej mistyczne znaczenie Paschy.

Niestety, data Wielkanocy jest punktem spornym dla chrześcijan różnych Kościołów. Obecnie, dążąc do jedności, prowadzi się rozmowy w celu ustalenia tej samej daty Wielkanocy dla wszystkich chrześcijan.

Aleksandra Kowal